انسولین ان پی اچ
انسولین از مهم‌ترین هورمون‌های بدن مترشحه از غدۀ پانکراس در تنظیم متابولیسم و گلوکز خون نقش کلیدی دارد. امروزه در حوزۀ درمان و پزشکی برای مدیریت بیماری دیابت هورمون‌های مصنوعی ساخته و تجویز می‌شود. این داروها می‌توانند منابع (بیولوژیکی، شیمیایی،گیاهی، مهندسی ژنتیک) و انواع مختلفی داشته باشند.
انسولین های ساخته شده بر اساس مدت زمان جذب و ماندگاری در بدن به انواع کوتاه اثر، سریع اثر، متوسط اثر، طولانی اثر و… تقسیم می‌شوند.
انسولین ان پی اچ (NPH insulin) که به عنوان انسولین ایزوفان نیز شناخته می‌شود، نوعی انسولین متوسط الاثر دارای تاییدیۀ FDA در برای کنترل دیابت نوع 1 و نوع 2 در جمعیت کودک و بزرگسال است.
انسولین NPH (مخفف Neutral Protamine Hagedorn) انسولین نامحلولی است که برای اولین بار در سال 1946 توسط دو دانشمند به نام‌های هانس کریستین هاگدورن و نورمن جنسن ساخته شد.
آن‌ها با افزودن پروتامین خنثی (حاصل از منی یا غدد تناسلی ماهی قزل آلای نر) به انسولین رگولار، موجب افزایش زمان اثر این انسولین شدند و به این ترتیب انسولین nph به شکل نیمه صناعی تهیه شد. این انسولین به منظور کنترل سطح قند خون در بیماران مبتلا به دیابت بارداری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکات قابل توجه در مصرف انسولین NPH
این انسولین در حال حاضر جزو پرکاربردترین انسولین‌های پایه است که عملکرد انسولین فیزیولوژیک در بدن را شبیه‌سازی می‌کند. این دارو به صورت زیرجلدی تجویز می‌شود و شروع اثر آن تقریبا تا دو ساعت به طول می‌انجامد. ماندگاری اثر آن در بدن 24 ساعت به طول می‌انجامد و برای بدن قابل استفاده است. تزریق زیر جلدی شکمی، ورزش، ماساژ و استفاده از حرارت موضعی باعث افزایش میزان و سرعت جذب انسولین می‌شود.
انسولین ایزوفان 1 تا 3 بار در روز تجویز می شود و نیاز 30 تا 50 % انسولین مصرفی روزانه را تامین کند.
از مهم‌ترین مزیت‌‌های این انسولین توانایی ترکیب آن با انسولین رگولار است. به همین دلیل نسخههای این دارو به طور معمول با یک انسولین کوتاه اثر مانند رگولار ترکیب می‌شوند. زمان تزریق این دارو هیچ ارتباطی با زمان غذا خوردن ندارد و معمولا روزانه دو بار با فاصلۀ زمانی 12 ساعت تجویز می‌شود.
موارد احتیاط
این محلول باید برای تزریق ph خنثی داشته باشد. بعد از تزریق این دارو باید تا مدت 6 ساعت مراقب افت قند خون بود و سطح گلوکز خون را به خوبی مدیریت و ثبت کرد.
توجه داشته باشید این انسولین برخلاف انسولین رگولار بلافاصله بعد از تزریق اثرگذار نیست. اما مدت طولانی‌تری در بدن بیمار ماندگار است. انسولین ایزوفان جزو گروه B می‌باشد و طبق مطالعات انجام شده روی جنین اثری ندارد. قبل از مصرف این دارو باید در صورت داشتن شرایط زیر، متخصص خود را در جریان بگذارید.
- مشکلات چشمی و بینایی
- بیماری‌های کلیوی
- نارسایی کبدی
- واکنش آلرژیک به انسولین
- بارداری یا قبل از اقدام برای بارداری و شیردهی
عوارض جانبی در رابطه با مصرف انسولین NPH
عوارض جانبی این دارو مشابه عوارض انسولین رگولار است. این عوارض شامل موارد زیر اند:
- افزایش وزن
- رخ دادن عوارض پوستی و واکنش‌های موضعی شامل بثورات، خارش، تورم و قرمزی در محل تزریق و در موارد نادر آنافیلاکسی خطرناک محتمل است.
- هایپوگلیسمی (افت قند خون). کاهش قند خون در مدت طولانی عوارض خطرناکی نظیر صدمات مغزی و مشکلات مرگبار را به همراه خواهد داشت.
- لیپوآتروفی و هایپرتروفی در محل تزریق و دریافت دوز کم این انسولین افزایش قند خون و یا کتوسیدوز دیابتیک را باعث می‌شود.
- سایر عوارض جانبی شامل ادم محیطی و هیپوکالمی (افزایش پتاسیم خون)
تعیین میزان دوزاژ انسولین
دوزاژ انسولین ایزوفان با توجه به عواملی نظیر سن بیمار، وزن و میزان چربی بیمار، میزان فعالیت بدنی، حساسیت به انسولین، سطوح گلوکز خون و… مختص خود شخص و توسط متخصص تعیین می‌شود.
هشدارها و موارد منع مصرف
از مصرف این دارو در صورت سابقۀ واکنش آلرژیک به انسولین و در زمان عود هایپرگلیسمی خودداری شود. در صورت اینکه بیمار با هرکدام از شرایطی که در بالا اشاره شد مواجه است. آگاهی پزشک معالج در رابطه با وضعیت بیمار ضروری است تا احتمال رخداد عوارض خطرناک کاهش یابد. کاهش قند خون بعد از تزریق می‌تواند اتفاق بیفتد.
در صورت تجربه ی هر کدام از علائم مانند سردرد، سرگیجه، گیجی، تعرق، ضعف و رنگ پریدگی مراقبت‌های لازم را به عمل آورده و یک شکلات همراه خود داشته باشید. انسولین ایزوفان نباید به صورت وریدی یا عضلانی تزریق شود.
احتیاط و توصیههای لازم را در رابطه با تغییر در دوز، نوع تزریق، کارخانه تولیدی و نوع انسولین به عمل آورید و هیچ تغییری را بدون مشورت با متخصص اعمال نکنید. همیشه قبل از استفاده از این دارو ظاهر آن را بررسی کنید. این دارو باید به صورت شفاف تزریق شود. در نتیجه از تزریق آن به صورت کدر و غیریکنواخت خودداری شود.
مصرف الکل به صورت همزمان با دورۀ مصرف انسولین ایزوفان می‌تواند در سطح قند خون افت شدیدی ایجاد کند. در مواردی مانند مسافرت، اضطراب، بیماری و عمل جراحی، انجام فعالیت بدنی سنگین و نخوردن یک وعدۀ غذایی حتما در اندازه‌گیری قند خون، دقت لازم را داشت باشید. هنگام خرید انسولین به تاریخ انقضای روی ویال توجه کنید.
سمیت با انسولین ان اچ پی
همانطور که در بالاتر اشاره شد، مسمومیت با انسولین ایزوفان می‌تواند منجر به ایجاد هایپرگلیسمی خطرناک شده و به دنبال آن تشنج، بیهوشی و نقص عصبی اتفاق بیفتد.
هایپرگلیسمی در موارد خفیف‌تر با مصرف یک منبع قند یا غذا و شکلات، قابل کنترل است. در زمان‌های تزریق یک منبع قند را با خود به همراه داشته باشید.
در دوره ی مصرف این انسولین حداقل یکبار در سال تست‌های بینایی سنجی و اندازه گیری کراتینین سرم و میزان اوره موجود در خون، توصیه می‌شود.
