تعریف زخم های عروقی و انواع درمان آن
زخم های عروقی به دو دسته شریانی، وریدی و در بعضی مواقع شریانی و وریدی هر دو با هم تقسیم می شوند.
زخم های شریانی
در صورت عدم خونرسانی به اندام تحتانی مانند پاها ایجاد می شوند. این زخم های نتیجه صدمه به عروق یا گرفتگی عروق و … می باشند.
علائم زخم های شریانی
از علائم زخم های شریانی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- ترشحات کم
- درد
- حاشیه زخم ها منظم (پانچ)
- وقتی پا پایین است رنگ قرمز و معمولی دارد و هنگامی که پا بالا نگه داریم رنگ پریده می شود.
- موهای پا کم یا پا بی مو می باشد.
هنگامی که خونرسانی اندام تحتانی مختل باشد، مواد مغذی و اکسیژن رسانی به بافت ها نمی رسد و باعث ایجاد زخم می شود.
- اولین اقدام در روند درمان زخم های شریانی مشاوره عروق و سونوگرافی داپلر و انجام آنژیوپلاستی و باز کردن عروق میباشد.
- مراقب باشیم در صورت تشخیص زخم شریانی تا زمانی که عروق توسط جراح عروق باز نشده از پانسمان های مرطوب استفاده نکنیم. حتی در صورت داشتن بافت نکروز هیچ کدام از متد های دبرید مان روی زخم اعمال نشود.
بارها و بارها دیده شده که مراجعینمون با علم به اینکه زخم شریانی دارند پانسمان مرطوب یا هیدروژل جهت دبرید مان بافت نکروز استفاده کردند.
- فقط و فقط پانسمان خشک و آنتی باکتریال تا زمانی که مشکل خونرسانی توسط جراح عروق حل شود.
- استفاده از پانسمان های حاوی نقره سبب افزایش درد در ناحیه زخم شریانی میشود.
زخم های وریدی
در زخم های وریدی بازگشت وریدی دچار مشکل می شود.
اصلی ترین عامل ایجاد زخم های وریدی آسیب به دریچه های لانه کبوتری می باشد.
در بیشتر مواردی که شغل فرد بیشتر به صورت ایستاده و یا حالتی باشد که پاها آویزان باشد. آسیب به اندام تحتانی رخ داده و بازگشت خون به سمت قلب دچار اختلال می شود. در نتیجه نشت مایعات و سلول های خونی باعث ایجاد تورم و جریان خون به بافت پا کم و زخم ایجاد می شود.
زخم های وریدی معمولا بین قوزک پا و زانو شکل می گیرند.
علائم زخم وریدی
- رنگ زخم ارغوانی (قرمز تیره)
- ترشحات زیاد
- حاشیه نامنظم
- اطراف زخم لکه های قهوه ای و تیره
- ادم پا
نکته حائز اهمیت در زخم های وریدی ضمن استفاده از پانسمان مناسب و درمان های تکمیلی استفاده از بانداژ چهار لایه می باشد تا به بازگشت وریدی کمک کند. این بانداژ مستلزم استفاده از بانداژ فشاری مخصوص که توسط متخصص زخم بسته می شود، می باشد.
زخم وریدی کجاست ؟
همان طور که گفته شد زخم وریدی بین ناحیه قوزک و تا زانو پا هستند.
علائم زخم وریدی:
- درد زیاد
- حاشیه نامنظم
- کف زخم ارغوانی رنگ و یا قرمز تیره
- ترشحات زیاد
- پوست اطراف زخم دارای لکه های قهوه ای رنگ و تیره هست
- مقاوم به درمان
- ادم یا همان ورم پا
روند درمان زخم پای وریدی
راه درمان زخم وریدی به این صورت می باشد:
علاوه بر اینکه باید در انتخاب مناسب پانسمان دقت کنیم حتما باید به این نکته دقت کنیم که روند بازگشت وریدی پای بیمار رو کمک کنیم، با استفاده از بانداژ چهار لایه ها می توانیم به بازگشت وریدی کمک کنیم.
بانداژ چهار لایه
توجه داشته باشید بانداژ چهار لایه باید توسط افراد آموزش دیده و کارشناسان زخم انجام شود.
لایه اول
لایه اول ظاهری شبیه باند ویبریل دارد و از پنبه و یا نخ می باشد که از انتهای انگشتان تا زیر زانو انجام می شود. به این صورت که با فشار یکسان از مچ پا تا زیر زانو پیش می رویم.
لایه دوم
لایه دوم و یا لایه کم فشار
باند کشی کم فشار از انتهای انگشتان شروع شده و تا زیر زانو بسته میشود.
دقت کنیم فشاری که در مچ پا اعمال میشود باید به همان اندازه نه کمتر نه بیشتر تا زیر زانو ادامه یابد و به دلیل اختلاف قطر پا فشار کاهش پیدا می کند و باعث بازگشت وریدی بهتر در اندام تحتانی می شود.
لایه سوم
لایه سوم و یا لایه پرفشار
باندکشی پرفشار از انتهای انگشتان پا بسته می شود و تا زیر زانو ادامه خواهد داشت.
تفاوت این که وقتی از مچ پا عبور می کنیم بانداژ به صورت 8 لاتین و یا ضربدری بسته می شود و باز هم در این لایه باید دقت کنیم فشاری که در ناحیه مچ پا اعمال می کنیم تا زیر زانو ادامه یابد.
لایه چهارم
لایه چهارم و یا همان باند خود چسب
باند خود چسب را از قاعده انگشتان شروع و تا زیر زانو می بندیم.
بستن باند خود چسب شباهت زیادی نسبت به لایه دوم دارد. به صورت 50- 50 و با فشار یکسان.
باند خود چسبی، وظیفه فیکس کردن لایه های زیرین را دارد.
نکات مهم
- قبل از شرق بانداژ چهار لایه طرفین زخم پل بگذاریم تا فشاری که توسط بانداژ اعمال می شود روی زخم نباشد.
- مدت زمانی که بانداژ چهار لایه باید بماند بستگی به نوع پانسمان انتخابی در زیر بانداژ دارد.
- هنگام انجام بانداژ چهار لایه پای بیمار در حالت %45 قرار بگیرد و هر لایه نیمی از لایه قبلی را می گیرد.
