درمان زخم بستر
تمامی افرادی که به هر دلیلی مجبور به استراحت طولانی مدت در تخت می شوند خطر ابتلا به زخم بستر را دارند. مانند بیماران مبتلا به ضایعه ی نخاعی، سکته مغزی، شکستگی ها، کهولت سن، آلزایمر و بیماران بستری در ICU و CCU و …
زخم بستر به از بین رفتن تمامیت پوستی در اثر فشار طولانی مدت بر نقاطی که بر روی برجستگی های استخوانی قرار دارند زخم فشاری می گویند.
زخم بستر بیشتر در نقاطی مانند ساکروم (استخوان دنبالچه)، پاشنه های پا، کتف ها و بقیه نقاطی که در پوزیشن های درازکش تحت فشار می باشند.
پیشگیری از بروز زخم بستر
پیشگیری از زخم آسان تر از درمان است
- مهم ترین و موثرترین روش در پیشگیری از شکل گیری زخم بستر تغییر پوزیشن بیمار هر 2 ساعت یکبار می باشد.
- در حین تغییر پوزیشن باید سعی کنیم که نیروی کششی بر روی نواحی Highrisk اعمال نشود.
- تعویض به موقع پوشک جهت جلوگیری از ریختن ادرار و مدفوع بر روی پوست و ایجاد سوختگی می شود.
- شست و شو با آب گرم و صابون روزانه انجام می شود.
- تغذیه پرکالری پرویتامین پرپروتئین به همراه آب و مواد معدنی کمک بسزایی در بهبود زخم می کند.
راههای درمان زخم بستر
اولین مرحله از درمان زخم بستر برداشتن فشار (تغییر پوزیشن) می باشد. و در مراحل بعد با توجه به درجه زخم درمان های تخصصی نظیر وکیوم تراپی، ازن تراپی، PRP، جهت بازسازی بافت های از بین رفته استفاده می شود.
پاتولوژی
از نظر پاتولوژی وسبب شناسی زخم فشاری به چهار دلیل عمده در زمان بستری شدن در بیمارستان ایجاد میشود :
- انسداد عروق که منجر به کاهش گردش خون موضعی در بافت می شود.
- انسداد عروق لنفاری که باعث کاهش انتقال زائدات تولید شده وافزایش خطر ادم می شود.
- کم خونی موضعی سبب آسیب بافتی به علت کاهش ذخیره اکسیزن بافتی و از طرفی باعث حضور رادیکال های آزاد در طول دوره کاهش گردش خون میشود.
- کم خونی باعث گیر افتادن اکسیژن و رادیکال های آزاد می شود بطوری که حضور اکسیژن محبوس شده باعث فعل و انفعالات شیمیایی میشود که به سلول ها و بافت آسیب می رساند.
- تغییر شکل مستقیم سلول های عضلانی – اسکلتی و آسیب آنها درشرایط درگیری و افزایش اختلالات فشار (فشار وارد شده به عضلات درمجاورت استخوانها)
افراد در معرض خطر زخم فشاری به ترتیب شامل :
- بیماران با صدمات نخاعی
- سالمندان
- بیماران بستری در بیمارستان ها مخصوصا افراد تحت اعمال جراحی ارتوپدی
- بیماران بستری در بخش های مراقبت ویژه
چه افرادی مستعد زخم فشاری با خطر ریسک بالا در نظر گرفته میشوند:
- پروسیجرهایی که بیش از سه ساعت گذشت
- پروسیجرهای قلبی، عروقی، تروما، عمل پیوند، و جراحی ها جهت کاهش وزن.
- مقدار کمتر از 19 یا بیشتر از 40 یا bmi
- افرادی که محدود و محصور در تخت و یا ویلچر هستند (مانند معلولین) و ناتوان در تغییر موقعیت شان هستند.
- مواردی که اختلال و یا کاهش در حس دارند.
- بیمارانی که دارای سابقه زخم های فشاری و یا دارای پوست شکننده و حساسی اند.
- افراد دارای فاکتورهای خطر بالا که براساس اطلاعات بیمارستان تشخیص داده شود.
چه فاکتورهايی، ريسک ابتلا به زخم فشاری را در افراد دچار آسیب نخاعی افزايش می دهند ؟
- نشستن يا دراز کشيدن برای مدت زمان طولانی و در همان وضعيت
- رطوبت پوست
- وجود عادتهای کم غذاخوری
- استفاده از لباسهای تنگ
- عدم مصرف کافی آب يا مايعات
- نداشتن احساس ناراحتی و درد
آموزش به بیمار و مراقبت دهنده
آگاهی از محل های بدن که احتمال گرفتاری آن به زخم فشاری در آن بيشتر است.
هميشه هنگام نشستن در صندلی يا دراز کشيدن از تشکچه مناسب استفاده کنيد.
تشکچه نشستن شما بايد مناسب شما و صندلی تان باشد.
تشکچه شما بايد به ميزان مناسب هوا داشته باشد و اگر از نوع بادی است.
تشکی داشته باشيد که حمايت مناسبی به شما بدهد.
جهت مناطق که تحت فشار زياد هستند، در صورت نياز از بالش استفاده کنید.
پر شدن مویرگی (Capillary filling)
یکی از مواردی که نشانگر و هشدار شروع زخم یا از بین رفتن بافت می باشد تست پرشدن مویرگی است.
پر شدن مویرگی به درمانگر نشان می دهد که نقطه مورد نظر دارای خونرسانی می باشد یا خیر ؟
هر عضو برای زنده ماندن نیاز دارد به مواد مغذی که بهترین آنها اکسیژن است. این مواد و اکسیژن از طریق عروق و در نهایت در بیشتر نقاط پوستی بدن توسط مویرگ به سلول هدف می رسند.
زمانی که بیمار بیش از حد مجاز و در حالت فشار متمادی و زیادی قرار بگیرد. خونرسانی ناحیه مورد نظر از بین رفته و شروع زخم اتفاق می افتد.
حین مراجع بیمار از طریق تست پر شدن مویرگی تا حدودی می توانیم محدوده درگیری زخم را تخمین بزنیم و یا اینکه هشدار در معرض خطر بودن بافت و ناحیه مربوط را به همراه بیمار بدهیم زمانی که تست انجام شود.
