وکیوم تراپی و آشنایی با آن

وکیوم تراپی زخم (درمان زخم فشار منفی یا NPWT) یکی از روش‌های کارآمد در بهبود زخم و تسریع فرایند ترمیم بافت است که در بسته شدن لبه‌ های زخم موثر می‌باشد. این تکنیک با استفاده از ایجاد فشار منفی بر روی زخم و حذف فشارهای وارده از گازهای موجود در اطراف هوا، جریان خون را در ناحیه بهبود بخشیده و دفع عفونت را تسهیل می‌کند.

با وکیوم تراپی محیطی مناسب برای حذف بافت‌ های مرده ایجاد می‌شود و می‌تواند به آرامی مایعات را از زخم بیرون بکشد.

روش کار وکیوم تراپی

در این شیوه درمانی از یک پمپ خلا قابل حمل، پانسمان فوم یا گاز، لوله جمع‌ آوری و مخزن جمع‌ آوری استفاده می‌شود. نخست یک پانسمان فوم یا گاز با اندازه مناسب به طور مستقیم روی زخم قرار داده شده تا فشار منفی در بستر زخم را به طور یکنواخت توزیع کند. معمولا از دو نوع فوم سفید (برای زخم های سطحی) یا سیاه (زخم‌های قفسه سینه و حفره شکمی) استفاده می‌شود.

در مرحله بعد پانسمان اولیه با پانسمان فیلم ثابت می‌شود. سپس یک لوله از زیر لایه چسب هدایت شده و به یک دستگاه فشار منفی یا پمپ خلا قابل حمل منتهی می‌شود.
روش کار وکیوم می‌تواند به صورت پیوسته یا متناوب انجام بگیرد که بسته به شدت و قدمت زخم، نوع استفاده از آن توسط درمانگر تعیین می‌‎گردد.

کاربردهای وکیوم تراپی

در افرادی که احتمال و شرایط بهبودی زخم فراهم نیست، مانند زخم‌های دیابتی، زخم‌های حاصل از پیوند پوست، زخم بستر، فلپ پوستی، عفونت پس از سزارین، سوختگی، زخم‌های فاشیوتومی، نیش حیوانات و … درمان با فشار منفی می‌تواند انتخاب مناسبی جهت تسریع روند بهبودی باشد.

در واقع از تاثیرات و نقاط قوت حاصل از مطالعاتی که وکیوم را به این انتخاب برتر در حوزه درمان زخم تبدیل کرده، می‌توان به طور خلاصه به موارد زیر اشاره کرد:

• کمک به بسته شدن و کنار هم ماندن لبه ‎های زخم
• افزایش خون رسانی به زخم
• گرم و مرطوب و بسته نگه داشتن زخم
• کاهش تورم و التهاب
• کاهش بار میکروبی
• تخلیه چرک و مایعات اضافی از زخم
• افزایش رشد بافت گرانولاسیون
• راحتی بیمار و کاهش نیاز به بستری شدن
• کاهش سرعت تعویض پانسمان

موارد منع وکیوم تراپی

به طور کلی شرایط بیمار قبل از انجام وکیوم تراپی توسط یک درمانگر زخم ارزیابی شده و در صورتی که کاندیدای مناسبی برای این تکنیک درمانی باشد. درمان زخم فشار منفی برای فرد در پیش گرفته می‌شود.

برخی از مشکلات می‌توانند در رابطه با درمان تاثیر منفی رخ دهند و حتی بهبود زخم را به تاخیر بیندازند. برخی از این مشکلاتی که ممکن است موجب منع انجام وکیوم تراپی شوند، عبارتند از:

• بافت سرطانی یا نکروزه
• جریان خون رسانی ضعیف به نواحی اطراف زخم
• زخم‌ های نزدیک به مفاصل
• زخم‌ های بدخیم
• زخم‌ های آلوده و عفونی
• وجود فیستول
• عفونت استخوان (استئومیلیت) درمان نشده در نزدیکی زخم
• نزدیکی شریان و اعصاب به بستر زخم
• پوست حساس یا شکننده (در اثر افزایش سن و مصرف طولانی‌ مدت استروئیدهای موضعی)
• خطر خونریزی بالا در اثر مشکلات دیگر مانند مصرف داروهای ضدانعقاد

عوارض احتمالی

تعویض پانسمان زخم باید بین هر 24 تا 72 ساعت بسته زخم بیمار انجام بگیرد. آموزش صحیح تعویض توسط متخصص می‌تواند در کاهش خطرات و عوارض مرتبط با وکیوم موثر باشد. البته شرایط بعضی بیماران ایجاب می‌کند که روند وکیوم تراپی توسط یک درمانگر متخصص در بیمارستان یا کلینیک صورت بگیرد.

در صورت مواجه شدن با وجود لخته در لوله جمع‌ آوری یا دستگاه، علائم عفونت مثل تب و ترشحات چرکی و بدبو، واکنش آلرژیک، خونریزی فعال زخم، درد و التهاب، در موارد نادر سپسیس، نکروز و فیستول روده، متخصص خود را در جریان بگذارید تا در صورت نیاز درمان با وکیوم قطع شود.

اما به طور کلی وکیوم تراپی عوارض خاصی ندارد و درمانی ایمن برای زخم بیماران محسوب می‌شود. اگرچه تعویض اشتباه پانسمان و انجام گرفتن آن با افراد غیرمتخصص در کلینیک‌ های نامعتبر، می‌توانند خطراتی را برای افراد موجب شوند.

شما مددجوی گرامی می‎توانید با مراجعه به کلینیک‌ های معتبر زخم در اراک از خدمات ویژه آن‌ها تحت نظر پزشک و درمانگران زخم مجرب، بهبودی خود را تضمین کنید.

نکات مراقبتی

بیمار در طول درمان باید از رژیم غذایی سالمی بهره‌مند شده و استراحت کافی داشته باشد. تغذیۀ بیمار باید سرشار ویتامین و مواد مغذی باشد.

در صورت اعتیاد به دخانیات، قبل از شروع پروسه درمان به ترک آن اطمینان حاصل کنید. مواد سمی موجود در دخانیات می‌تواند در روند التیام زخم اختلال ایجاد کند.

در مواقعی که زخم عفونی شده یا بافت نکروزه وجود دارد، ممکن است درمان با وکیوم به تعویق بیفتد. چون درمانگر نخست ترجیح به درمان عفونت و دبریدمان بافت می‌‎دهد.

در صورت احساس درد بعد از درمان، ممکن است پزشک مسکن‌های ضد درد تجویز کند. پوزیشن بیمار باید حداقل هر دو ساعت یکبار تغییر کند.

برخورد با آب توسط متخصصان توصیه نمی‌شود. بهتر است قبل از استحمام متخصص خود را در جریان بگذارید.

رعایت این نکات جهت بهبودی سریع‌تر و جلوگیری از عفونت ضروری است.

فشار منفی بهینه

مطالعات انجام شده روی مدل‌های حیوانی حاکی از افزایش تشکیل بافت گرانوله با خلا 125 میلی‌متر جیوه در مقایسه با مکش خلا کم (25 میلی‌متر جیوه) یا زیاد (500 میلی‌متر جیوه) است. در مقایساتی که بین مکش کم فشار و مکش با فشار بالا صورت گرفت. در نهایت فشار 125 میلی‌متر جیوه به عنوان فشار بهینه در نظر گرفته شد.

جمع بندی

درمان زخم با وکیوم تراپی جایگزینی ایمن برای روش های رایج درمان و مدیریت زخم است. که به کمک فشار منفی زخم را برای ترمیم و التیام سریع‌تر آماده می‌کند.

وکیوم تراپی در جلوگیری از عوارض زخم و همچنین هزینه‌های مالی سنگین در اثر وخامت طولانی مدت زخم موثر است و در مقایسه با سایر تکنیک‌های درمانی کاربردها و مزایای قابل توجهی دارد.

وکیوم تراپی به عنوان یک روش نوین و موثر در درمان زخم‌های مختلف، آینده‌ای روشن را در پیش رو دارد. تحقیقات مستمر در این حوزه، به دنبال یافتن روش‌های جدید و بهبود عملکرد این تکنیک هستند.