در این مقاله میخواهیم در مورد زخم پای دیابتی و عوارض آن صحبت کنیم.
- زخم پای دیابتی
- پاتوفیزیولوژی
- نوروپاتی
- نوروپاتی حسی
- نوروپاتی حرکتی
مواردی که مورد بررسی خواهد گرفت جهت شناخت علایم و ریسک فاکتور‌های زخم پای دیابتی خواهد بود و در ادامه با عنوان زخم پای دیابتی 2 به تکمیل این موضوع خواهیم پرداخت.
زخم پای دیابتیک
مهم‌ترین عارضه دیابت خطر زخم شدن پای یک بیمار مبتلا به دیابت، نزدیک به 20% است. هر 30 ثانیه در دنیا یک اندام تحتانی به علت دیابت، آمپوته (قطع) میشود.
دیابت علت تقریبا 50% همه آمپوتاسیون‌هایغیـر تروماتیک انـدام تـحتـانی در سرتاسر جهان است.
در ایالات متحده آمریکا، هر سال نزدیک به 120000 آمپوتاسیون غیر ترومایی اندام تحتانی صورت می‌گیرد که 83-45% آن‌ها در بیماران دیابتی صورت می‌گیرد. خطر آمپوتاسیون اندام تحتانی در بیماران دیابتی 46-15 برابر افراد غیر دیابتی است.
پس از آمپوتاسیون اولیه، 17-9% این بیماران، آمپوتاسیون دوم را (در پای قرینه) ظرف همان سال تجربه می‌کنند و 68-25% آن‌ها نیز ظرف 5-3 سال بعد مجبور به آمپوتاسیون پای مقابل خواهند شد.
پاتوفیزیولوژی
نوروپاتی (گرفتاری اعصاب محیطی) جزء مهم و عمده زخم پای دیابتیک است که در 82% بیماران دیابتی دارای زخم پا، وجود دارد.
نوروپاتی
شایع‌ترین نوع نوروپاتی است.
فقدان حس همراه با تغییر شکل ساختمانی که پا را در معرض استرس مکرر یا ناگهانی قرار می‌دهد.
اختلال حس باعث میشود بیمار تحریکات ناشی از فشار را به خوبی حس نکند بنابراین تمام عوامل محیطی از فرو رفتن جسم تیز به داخل اندام گرفته تا پوشیدن کفش تنگ می‌تواند باعث زخم شود.
نوروپاتی به تنهایی علت کافی برای زخم شدن نیست. در بیشتر موارد باید تغییر شکل پا و استرس مکرر با دفرمیتی همراه باشد تا به زخم شدن پا بیانجامد.
نوروپاتی اعصاب حسی
دو مکانیسم اصلی در این زمینه وجود دارد
مکانیسم اول شامل وارد آمدن فشار کم در طولانی مدت روی شعاع کوچک گودی پا که منجر به زخمی شدن برجستگی‌های میانی، طرفی و پشتی پا می‌شوند.
مکانیسم دوم که شایع تر و مهم تر است شامل استرس متوسط و مکرر در طولانی مدت است که بیشتر در کف پا و روی برجستگی‌های سر متاتارس‌ها همراه با جابجایی رو به جلو یا آتروفی بالشتک چربی ایجاد میشود.
تست نوروپاتی اندام
در این تست از منوفیلامنت‌های مخصوصی استفاده میشود تا حساسیت پای بیمار دیابتیک را‌اندازه‌گیری نماییم. این تست می‌تواند به‌اندازه گیری میزان نوروپاتی اعصاب حسی کمک نماید.
نحوه انجام تست
- از بیمار بخواهید چشمان خود را ببندد.
- از وی بخواهید زمان و مکانی که منوفیلامنت را حس می‌کند اعلام کند.
- یک منوفیلامنت 10 گرمی را در یکی از نواحی مشخص شده برای تست که در تصویر مشخص شده است قرار دهید و فشار مناسبی ایجاد نمائید تا منوفیلامنت خم شود.
نوروپاتی حرکتی
- ازبین رفتن اعصاب حرکتی
- آتروفی عضلات کف پا
- افزایش قوس کف پا و بدشکلی ساختمان کف پا و انگشت شست
نتیجه پاها به آسانی دچار آسیب و زخم می‌گردند. همچنین بالشتک چربی که معمولا سر متاتارس‌ها را می‌پوشاند به طرف انگشتان حرکت کرده و این ناحیه را در برابر آسیب و فشار غیرمقاوم کرده و سبب زخم شدن پا میشود.
